Urodziłeś się między 1948 a 1969 r.? Te dokumenty będą potrzebne, żeby otrzymać emeryturę

Aby otrzymać wcześniejszą emeryturę, nie wystarczy spełnić kryterium wieku. Jest jeszcze kilka innych warunków, które pomogą w uzyskaniu świadczenia. Omawiamy je w artykule.

Osoby, które urodziły się w latach 1949-1968 i pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą starać się o emeryturę z tego tytułu. Aby otrzymać świadczenie, należy spełnić następujące warunki:

• osiągnąć wiek emerytalny,
• mieć określony staż (okresy składkowe i nieskładkowe), czyli 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) i udowodnić to odpowiednimi dokumentami,
• mieć wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – jest on różny w zależności od rodzaju pracy – i potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
• nie należeć do otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo za pośrednictwem ZUS złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na swoim rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Czyli jaka?

Jak podaje strona zus.pl, pracą w szczególnych warunkach można uznać taką, która:

• ma znaczną szkodliwość dla zdrowia
• ma znaczny stopień uciążliwości
• wymaga wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, np.: praca pod ziemią, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym, praca przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu.

Za pracę w szczególnym charakterze jest uznawana m.in. praca pracowników organów administracji celnej oraz organów kontroli państwowej, praca dziennikarzy, artystów, nauczycieli czy żołnierzy zawodowych.

Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dokumentacja

Potwierdzenie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stanowi odpowiedni wpis na naszym świadectwie pracy. Wpisu dokonuje pracodawca.

Na stronie ZUS czytamy, że nie każda praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych uprawnia do otrzymania wcześniejszej emerytury. Wykaz prac (A i B), których wykonywanie pozwala na otrzymanie tego świadczenia, zostały przewidziane w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Załącznik znajdziesz na dole tego artykułu.

Jeśli nasz pracodawca stosował (bądź nadal stosuje) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach, powinien w świadectwie pracy określić: rodzaj pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.; stanowisko pracy wymienione w odpowiednim wykazie, dziale, pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały; okres, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

W przypadku gdy nasz pracodawca nigdy nie stosował resortowych wykazów prac, bo np. prowadzi prywatną firmę, wystarczy, aby wykonywana przez nas praca wykazana przez pracodawcę w świadectwie pracy była zgodna z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

Wcześniejsza emerytura. Jaki wiek uprawnia do jej otrzymania?

• pracownik kolei: co najmniej 15 lat zatrudnienia, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna),
• co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) [patrz załącznik na końcu tekstu],
• wiek wynoszący 10, 15 lub 20 lat w zależności od wykonywanej pracy na stanowisku pracy wymienionym w wykazie B [patrz załącznik na końcu tekstu] przy spełnieniu pozostałych warunków,
• co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej lub wykonywanie tej pracy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz objęcie układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
• co najmniej 15 lat zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli

Działalność artystyczna: Co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej uprawnia do przejścia na emeryturę w wieku:

• tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat (kobieta) i 45 lat (mężczyzna),
• solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna),
• artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat (kobieta) i 55 lat (mężczyzna),
• aktorka, dyrygentka – 55 lat,
• muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).

Jak podaje strona zus.pl, podczas ustalania uprawnień osoby w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się również:

• pracowników organów kontroli państwowej,
• pracowników organów administracji celnej,
• nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
• żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
• pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Wcześniejsza emerytura. Gdzie złożyć dokumenty?

Jeśli chcemy ubiegać się o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, należypobrać na stronie ZUS, wypełnić i złożyć do ZUS wniosek o emeryturę (EMP) wraz z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych (ERP-6). Formularze te otrzymamy także w każdej naszej ZUS. Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty, które potwierdzą:

• okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
• okresy składkowe i nieskładkowe (wykazane przez nas w informacji o okresach składkowych i nieskładkowych), np. świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu, zaświadczenia o okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych czy np. przebywania na urlopie wychowawczym,
• wynagrodzenie, jakie otrzymywaliśmy w okresach zatrudnienia lub ubezpieczenia.

Wniosek należy złożyć najpóźniej dzień przed datą 60 (kobieta) lub 65 (mężczyzna) urodzin.

Jak ZUS ustala staż pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze?

Bez względu na to, czy pracowaliśmy u państwowego, czy u prywatnego pracodawcy, do ustalenia stażu pracy w szczególnym warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS zaliczy tylko te okresy, w których byliśmy zatrudnieni w ramach stosunku pracy lub stosunku służby oraz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Jak tłumaczy ZUS, oznacza to, że ustalając nasz staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględni okresu, w którym wykonywaliśmy pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia w mniejszym niż pełny wymiarze czasu pracy. ZUS nie uwzględni również pracy w ramach umowy zlecenia lub prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Rozporządzenie Rady Ministrów

Wspomniane rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wykazy A i B) znajdziemy TUTAJ.